De cursus 'Duurzaamheid als wereldbeeld' zet studenten aan tot interdisciplinair en reflectief denken en handelen bij het oplossen van complexe vraagstukken en het bijdragen aan duurzaamheid. Na afloop van de cursus is de student in staat om:
- een beschrijving te geven van de kenmerken van een belangrijk duurzaamheidsvraagstuk en het interdisciplinaire karakter van dit vraagstuk;
- de oorzaken en gevolgen van dit vraagstuk weer te geven;
- samen te werken met andere wetenschappelijke disciplines bij duurzaamheidsvraagstukken;
- de rol van het eigen vakgebied, de persoonlijke waardeoriëntatie en eigen bijdrage met betrekking tot duurzaamheid weer te geven;
- te reflecteren op het eigen wereldbeeld en over hoe zelf bijgedragen kan worden aan een duurzamer wereld.
|
|
In de cursus staan de begrippen duurzaamheid en duurzame ontwikkeling centraal. Duurzaamheid gaat over de schaarste van de hulpbronnen waarmee welvaart wordt voortgebracht, zowel nu als in de toekomst. De oppervlakte van de aarde is eindig; grondstoffen kunnen opraken; en de opnamecapaciteit van de atmosfeer en onze natuurlijke omgeving kent haar grenzen.
De termen duurzaamheid en duurzaam gebruik vonden hun eerste substantiële toepassing in de bosbouw. Later zijn ze ook in de visserijbiologie gebruikt. In beide gevallen was de betekenis verwant met begrippen uit de ecologie. Het ging er om de natuur zodanig te beheren dat de natuurlijke structuren en processen niet fundamenteel werden aangetast. Concreet: aan visgronden en bossen mocht niet méér vis of hout worden onttrokken dan er door natuurlijke aanwas vanzelf weer bij zou komen. Het respecteren van deze ‘gebruiksruimte’ betekent dat ook toekomstige generaties er gebruik van kunnen blijven maken.
De meest gebruikte definitie van duurzame ontwikkeling is die van de VN-commissie Brundtland (1987):
Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.
De notie van “duurzame ontwikkeling” heeft haar wortels in de 1972 Stockholm conferentie van de Verenigde Naties over mens en milieu. Het concept werd voor het eerst duidelijk verwoord in 1980 in de World Conservation Strategy (http://data.iucn.org/dbtw-wpd/edocs/WCS-004.pdf) van de Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN). Deze strategie benadrukte dat wereldwijd natuurbehoud niet haalbaar is zonder ook iets te doen aan de armoede van een groot deel van de wereldbevolking en legde de grote verbanden tussen natuurbehoud, sociale aspecten en economische ontwikkeling en voorzag dat de toekomst van de mensheid op het spel kan komen te staan als de milieu, sociale en economische aspecten niet in hun onderlinge samenhang worden geadresseerd.
Bij duurzame ontwikkeling is dus sprake van een synergie tussen ecologische, economische en sociale belangen. Gestreefd wordt naar ontwikkelingen die op technologisch, economisch, ecologisch, politiek of sociaal vlak bijdragen aan een gezonde aarde met welvarende bewoners en goed functionerende ecosystemen.
Duurzame ontwikkeling heeft zich ontwikkeld tot een holistisch concept waarbij het niet alleen gaat om milieu, maar om ecologische, maatschappelijke en economische factoren die onze kwaliteit van leven bepalen. Concrete vraagstukken gaan over onder andere het klimaat, energievoorziening, grondstofgebruik, voedselvoorziening en mensenrechten. De in 2015 door de Verenigde Naties gevormde Sustainable Development Goals (SDGs) weerspiegelen de holistische benadering. De SDGs zijn te raadplegen op: https://sustainabledevelopment.un.org/?menu=1300.
Op al deze terreinen blijkt het in de praktijk moeilijk om tot oplossingen te komen. Problemen spelen vaak op zowel mondiaal als regionaal niveau en er zijn vele actoren betrokken. Duurzaamheidsvraagstukken bestaan uit meerdere problemen die vanuit verschillende invalshoeken zijn te benaderen. Zo is klimaatverandering een natuurwetenschappelijk vraagstuk, maar gaat het ook om sturing vanuit politiek en maatschappij en niet in de laatste plaats om een ethisch vraagstuk. Een interdisciplinaire benadering is nodig om tot oplossingen te kunnen komen.
Studenten zullen middels een groepspaper zelf een interdisciplinaire analyse van een duurzaamheidsvraagstuk maken om van hieruit oplossingen aan te dragen voor dat specifieke vraagstuk.
De lezingenreeks van Studium Generale is ieder jaar georganiseerd rond een specifiek thema binnen het overkoepelende thema duurzaamheid. Studenten reflecteren op de thematiek uit de lezingen door het schrijven van korte verslagen en een essay.
Thema 2017-2018 Duurzaamheid als wereldbeeld:
Groene bedoelingen
Over alle kleine beetjes en de gloeiende plaat
Als het gaat om duurzaamheid proberen velen een steentje bij te dragen: minder vlees eten, slaafvrije kleding aanschaffen, geven aan goede doelen en eco-verantwoord reizen. Goed zijn voor de toekomst als bewuste lifestyle, want een beter milieu begint bij jezelf.
Of is dat naïef en te kort door de bocht? Je kan trots elektrisch rijden en afval scheiden, maar heeft dat zin als grote bedrijven blijven vervuilen en de regering niet wil investeren in de circulaire economie? Bovendien legt de roep tot ethisch consumeren veel druk op je geweten en je rol als consument. Is dat terecht?
In deze reeks zoeken we het midden tussen doemdenken en optimisme. Acht experts over de verhalen achter de producten die we kopen en de impact van jouw groene keuzes
Academische vaardigheden
- Schriftelijke vaardigheden (groepsverslag, essay);
- Mondelinge vaardigheden (discussiëren);
- Beroepsvaardigheden (vergaderen, samenwerken).
|
 |
|