TOXICOLOGIE
Werkingsmechanismen en effecten van stoffen op mens en dier
 
Studiepunten: 7,5                                                       Cursuscode: BMW32106
Coördinator: Dr. M.W.H.C. Bol-Schoenmakers                        Periode: 1       
Examinator: Dr. M.W.H.C. Bol-Schoenmakers             Timeslot: A+D
E-mailadres: m.bol-schoenmakers@uu.nl                  Niveau: 3
Tel.nr. : 030 - 253 5397                                 
           
 
Inhoud:
Wij komen dagelijks in contact met potentieel giftige stoffen, variërend van humane geneesmiddelen tot milieuvervuilende stoffen of giftige planten. Het toxische effect van een stof wordt niet alleen bepaald door de stof zelf, maar ook door de eigenschappen van het blootgestelde individu. Naast dosering en route van blootstelling spelen ook individuele eigenschappen zoals leeftijd, geslacht en voedingsstatus een rol. Centraal in de toxicologie staat het werkingsmechanisme van een potentieel toxische stof. Alleen als dit bekend is kan een reële inschatting gemaakt worden van een mogelijk risico na blootstelling aan de stof en kan dit risico naar het grote publiek gecommuniceerd worden. In de media komen regelmatig berichten over mogelijke humane risico’s van toxische stoffen, zoals bijvoorbeeld de rubber granulaatkorrels in kunstgrasvelden, fipronil besmetting van eieren of bij grote branden zoals bij Moerdijk in 2011, waarbij de mening van een toxicoloog wordt gevraagd.
 
Vereiste voorkennis:
De student dient basale kennis van farmacologie, cellulaire processen (bijv. signaaltransductie en gentranscriptie) organen (lever, nier) en (neuro-, immuno en endocriene) orgaansystemen te beheersen.
 
Leerdoelen:
Kennis en inzicht
Na het volgen van de cursus kan de student:

• verschillende principes uit de toxicologie, zoals werkingsmechanisme en dosis-effect relaties, gebruiken en deze in de praktijk toepassen;
• orgaan-specifieke toxische effecten beschrijven en verklaren door toepassen van reeds aanwezige kennis van moleculaire en cellulaire processen;
• de meest voorkomende humane intoxicaties herkennen en deze vanuit een mechanistisch oogpunt begrijpen;

 
Vaardigheden
Na afloop van de cursus is de student in staat om:

• een initiële risicoschatting te maken van een toxische stof aan de hand van bestaande literatuur;
• de wetenschappelijke onzekerheden ten aanzien van risicoschatting te benoemen en te communiceren naar een breder publiek;
• bij een dilemma zowel argumenten voor als tegen elk van de verschillende keuzemogelijkheden te formuleren, af te wegen en tot een eigen standpunt te komen;
• op grond van theoretische kennis en literatuuronderzoek een projectvoorstel te formuleren en te presenteren;
• vanuit de 3V-principes (vermindering, verfijning, vervanging van proefdieren) een experimentele benadering van een onderzoeksvraag te beargumenteren;
• eerlijke en constructieve feedback te geven op (het werk van) een ander.

 
Onderwijsvorm(en) en contacttijd:
Aan de hand van hoorcolleges en kennisclips worden de toxicologische basisprincipes uitgelegd en een aantal toxicologisch belangrijke orgaansystemen en veel voorkomende klassen van toxinen behandeld. In de werkcolleges staat de toepassing van de toxicologie voor mens en milieu centraal. Er zullen uiteenlopende onderwerpen worden behandeld aan de hand van maatschappelijk relevante voorbeelden, waarbij de studenten hun biomedische kennis zullen toepassen om maatschappelijke vraagstukken te kunnen beantwoorden. Daarnaast gaat de student gedurende de cursus in groepjes van 3-4 studenten onder begeleiding van een docent ter verdieping van zijn/haar kennis een onderzoeksvoorstel schrijven over een moleculair-toxicologisch onderwerp.
Let op: deze cursus kan in het Engels worden gedoceerd.
 
Toetsvormen:
Tentamen (60%):
De beoordeling vindt plaats aan de hand van één schriftelijk (gesloten boek) tentamen met open vragen, dat met minimaal een 5,5 moet zijn beoordeeld.
Werkcollege case study (bonus):
Er is één werkcollege met een case study die individueel beoordeeld zal worden en een bonus van maximaal 0,5 punt voor het tentamen kan opleveren, maar alleen wanneer dit tentamen met een 5,5 of hoger is afgesloten.
Onderzoeksvoorstel (40%):
Het projectvoorstel en de bijbehorende discussiesessie en presentaties worden beoordeeld aan de hand van rubrics. Daarnaast wordt de samenwerking in de groepsopdracht beoordeeld aan de hand van een evaluatie/reflectie- document en dit wordt verwerkt in het uiteindelijke cijfer voor het onderzoeksvoorstel.  
 
Benodigd materiaal:

• Boek: Casarett & Doull’s Essentials of toxicology, 3th edition, edited by Klaassen and Watkins, ISBN 9780071847087

OF Casarett and Doull’s Toxicology, The Basic Science of Poisons, 8th edition, C.D. Klaassen, McGraw-Hill Education, (ISBN 0071769234, digitaal beschikbaar via UU bibiliotheek);

• Werkcollege boek, aan te schaffen via Mebiose;
• Handouts bij de colleges. Deze zullen voorafgaand aan elk college digitaal beschikbaar worden gesteld via Blackboard;
• Kennisclips worden aangeboden via Scalable Learning (toegang met solis-id).