Leerdoel
Na het voltooien van deze cursus kan de student:

• de bouw en werking van de menselijke zintuigen en de neuronale processen die aan de waarneming ten grondslag liggen uitleggen;
• aangeven wat de methoden zijn waarmee zulke kennis verkregen wordt;
• de samenhang van de zintuigen onderling en de relatie met het handelen uitleggen;
• zich in korte tijd verdiepen in een specifiek onderwerp op het gebied van de perceptie;
• wetenschappelijke kennis op een heldere manier overdragen aan medestudenten.

Inhoud
De waarnemingspsychologie is de oudste en verst ontwikkelde onderzoekstak van de psychologie. Aangezien mensen steeds via hun zintuigen in contact komen met de buitenwereld, wordt men op alle mogelijke terreinen van de psychologie en de sociale wetenschappen geconfronteerd met de beperkingen en de mogelijkheden van de menselijke waarneming. De waarneming (= perceptie) van de omgeving wordt mogelijk gemaakt door een aantal zintuigsystemen: het zien, het horen, de tastzin, de reuk en de smaak. Onderzoek heeft laten zien dat de indeling in deze klassieke vijf zintuigen niet meer dan een eerste benadering is. Binnen elk van deze zintuigen bestaan subsystemen, zoals het kleurenzien, de toonhoogtewaarneming, de pijn- en de temperatuurzin en nog verscheidene andere. Communicatie of interactie met de buitenwereld is zonder waarneming onmogelijk. De waarneming is nauw verbonden met andere cognitieve vaardigheden. Daarvan zullen tijdens de cursus vele voorbeelden de revue passeren.

Perceptie wordt mogelijk door processen waarvan het verloop en de resultaten op verschillende niveaus bestudeerd kunnen worden: het receptorniveau, het niveau van de afferente zenuwen en het brein, het cognitieve niveau en het niveau van het gedrag. Naast een dieper inzicht in verschillende zintuigsystemen bestaat er ook behoefte aan meer algemene waarnemingstheorieën, waarin verschillende inzichten geïntegreerd zijn vanuit een centraal principe, bijvoorbeeld vanuit het principe van de aandacht. Tenslotte zal ook aandacht worden besteed aan de methoden voor het bestuderen van de waarneming.

Aspecten van academische vorming
Schriftelijk tentamen en opdrachten
 

Communicatieve vaardigheden

• Presenteren - een referaat voorbereiden, uitvoeren en evalueren
• Discussiëren, debatteren

Organisatorische vaardigheden

• Planmatig werken

Vaardigheden in academisch denken

• Bestuderen en structureren van informatie
• Het kritisch bestuderen en analyseren van theorieën, beweringen en bevindingen

Vaardigheden in wetenschappelijk onderzoek

• Schriftelijke en mondelinge onderzoeksrapportages kunnen analyseren en kritisch beoordelen

Reflectieve vaardigheden

• Het plaatsen van de stof in een wetenschappelijke context