Leerdoel
Na
het voltooien van deze cursus heeft de student:
-
kennis over de
bouw en werking van de menselijke zintuigen en de neuronale processen die aan
de waarneming ten grondslag liggen;
-
inzicht in de
methoden waarmee zulke kennis verkregen wordt;
-
begrip van de
samenhang van de zintuigen onderling en de relatie met het handelen (actie);
-
zich verdiept in
een specifiek onderwerp op het gebied van de perceptie;
-
inzicht
verkregen in het overdragen van wetenschappelijke kennis aan medestudenten.
Inhoud
De
waarnemingspsychologie is de oudste en verst ontwikkelde onderzoekstak van de
psychologie. Aangezien mensen steeds via hun zintuigen in contact komen met de
buitenwereld, wordt men op alle mogelijke terreinen van de psychologie en de
sociale wetenschappen geconfronteerd met de beperkingen en de mogelijkheden van
de menselijke waarneming. De waarneming (= perceptie) van de omgeving wordt
mogelijk gemaakt door een aantal zintuigsystemen: het zien, het horen, de
tastzin, de reuk en de smaak. Onderzoek heeft laten zien dat de indeling in
deze klassieke vijf zintuigen niet meer dan een eerste benadering is. Binnen
elk van deze zintuigen bestaan subsystemen, zoals het kleurenzien, de
toonhoogtewaarneming, de pijn- en de temperatuurzin en nog verscheidene andere.
De waarneming is nauw verbonden met activiteit. Daarvan kan men vele
voorbeelden vinden: doelgerichte acties, zoals bij het vangen, pakken, wijzen
en navigeren, zijn zonder directe koppeling aan de waarneming onuitvoerbaar. De
waarneming wordt in deze cursus dan ook steeds binnen een relevant actiekader
geplaatst.
Perceptie
wordt mogelijk door processen waarvan het verloop en de resultaten op
verschillende niveaus bestudeerd kunnen worden: het receptorniveau, het niveau
van de afferente zenuwen en het brein, het cognitieve niveau en het niveau van
het gedrag. Naast een dieper inzicht in verschillende zintuigsystemen bestaat
er ook behoefte aan meer algemene waarnemingstheorieën, waarin verschillende
inzichten geïntegreerd zijn vanuit een centraal principe, bijvoorbeeld vanuit
het principe van de aandacht. Tenslotte is het van groot belang te blijven
zoeken naar formele (wiskundige) modellen die perceptueel gedrag of onderdelen
daarvan kunnen beschrijven. In de cursus zal ook aandacht worden besteed aan de
methoden voor het bestuderen van de waarneming.
Aspecten
van academische vorming
Schriftelijk
tentamen en opdrachten
Communicatieve
vaardigheden
-
Presenteren -
een referaat voorbereiden, uitvoeren en evalueren
-
Discussiëren,
debatteren
Organisatorische
vaardigheden
-
Planmatig werken
Vaardigheden
in academisch denken
-
Bestuderen en
structureren van informatie
-
Het kritisch
bestuderen en analyseren van theorieën, beweringen en bevindingen
Vaardigheden in wetenschappelijk onderzoek
-
Schriftelijke en
mondelinge onderzoeksrapportages kunnen analyseren en kritisch beoordelen
Reflectieve
vaardigheden
- Het plaatsen van de stof in een wetenschappelijke context